راه حل دولت: نخرید، نخورید و مصرف نکنید!

با وجود اینکه دولتمردان در رویه و سیاست‌گذاری‌های اقتصادی هیچ‌گونه هماهنگی‌ای با یکدیگر ندارند و بارها شاهد نقض آنها توسط یکدیگر در رسانه‌ها بوده‌ایم اما در برابر نقد ناشی از این نابسامانی‌ها به طور محیرالعقولی به اتحاد رسیده و راه‌حل را یک چیز می‌دانند: «نخرید، نخورید و مصرف نکنید». این نحوه پاسخگویی در برابر انتقادات مربوط به امروز و دیروز نیست و طی 7 سال گذشته همواره تکرار شده است. در ادبیات دولتی‌ها عامل اصلی تمام مشکلات موجود کشور خود مردم هستند! یعنی اگر مردم مصرف خود را مدیریت کنند دیگر هیچ مشکلی پیش نخواهد آمد.

فارغ از الزام و ضروری بودن اصلاح الگوی مصرف توسط مردم اما سوالی که مطرح می‌شود این است که پس وظیفه دولتمردان در این شرایط چیست؟ با فرض اینکه احتیاج به الگوی مصرف در برخی بخش‌های اقتصادی وجود دارد، چرا دایره این مشکلات و نارسایی‌ها هر روز بزرگ‌تر و بزرگ‌تر می‌شود؟ حد یقف پایان نارسایی‌های اقتصادی کجاست؟ مردم تا چه میزان باید به توصیه دولتی‌ها عمل کنند که روی شرایط باثبات اقتصادی را ببینند؟

جالب اینجاست که همواره پس از این توصیه‌های راهگشا و ایضا عمل کردن مردم به آنها نه‌تنها مشکل حل نمی‌شود، بلکه رفته‌رفته تبدیل به بحران‌هایی با کلاف‌های بازنشدنی می‌شود. تجربه نشان داده این ادبیات بیشتر بهانه‌ و سنگری است در برابر ناکارآمدی و در مقابل پاسخگویی به مشکلات؛ و آن را می‌توان در گزاره بی‌صداقتی با مردم هم تعریف کرد، زیرا مسؤولان بیش از هر شخص دیگری آگاه به ریشه و علل بروز این نارسایی‌ها هستند و انداختن تقصیر بر گردن مردم از اساس آدرسی غلط است.

نقطه تلخ و ضرررسان این تفکر اینجاست که دولتمردان با چنین بهانه‌هایی نمی‌خواهند ناکارآمدی و اشتباه خود را بپذیرند، نباید فراموش کنیم که اساسا گام اول برای اصلاح، اصل پذیرش اشتباه است؛ اتفاقی که طی این چند سال اینطور که پیداست رخ نداده است. تا مادامی که مسؤولان ادبیات و تفکر خود را در برابر مشکلات اقتصادی عوض نکنند نباید انتظار تغییرات گسترده را در کشور داشت. اخیرا یکی از مسؤولان صنعت برق هم در برابر خاموشی‌های گسترده در پایتخت گفته با صرفه‌جویی از بحران عبور می‌کنیم.

* خودرو نخرید!
در روزهایی که قیمت خودروهای داخلی سر به فلک کشیده بود و خودروسازها هم به تعهدات خود عمل نمی‌کردند، سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی ذیل وزارت دادگستری به مردم پیشنهاد داد خودرو نخرند تا قیمت آن کاهش یابد؛ اتفاقی که حتی با نخریدن مردم رخ نداد و قیمت خودرو افزایش هم یافت. 

* خانه نخرید!
دولت تدبیر و امید که مردادماه سال ۱۳۹۲ رسما سکان قوه مجریه کشور را در اختیار گرفت، وعده‌های بسیاری را برای خانه‌دار کردن مردم داد اما این وعده‌ها یا اجرایی نشد یا اگر هم به مرحله اجرا رسید به صورت نصف و نیمه اجرایی شد. در این میان محمد اسلامی، وزیر راه‌وشهرسازی یکی از کسانی است که از زمان تصدی این پست بارها و بارها یک جمله را گفته و هر از چند گاهی در محافل عمومی در پاسخ به سوالات رسانه‌ها درباره گرانی مسکن بهترین راهکار را نخریدن خانه عنوان می‌کند.

او نخستین‌بار ۱۵ تیر ۹۸ در حاشیه جلسه هیات دولت گفت: تلاطم امروز بازار مسکن مربوط به بخش مسکن نیست، بلکه ناشی از سوداگری و دلالی است که مثل یک آفت بزرگ، به جان مملکت افتاده و به زندگی مردم در همه بخش‌ها آسیب می‌رساند.

به ‌تبع این آسیب کلان، بخش مسکن هم امروز به این آفت مبتلا شده و نکته مهم این است که مردم باید متناسب با وضع موجود احتیاط کرده و خرید نکنند تا شرایط آرام شود و در وضعیت هیجانی تصمیم نگیرند. دومین بار که وزیر راه‌وشهرسازی توصیه به نخریدن مسکن کرد به ۱۷ خرداد ۹۹ بازمی‌گردد. وی آن زمان گفت: تعدادی از متقاضیان تمایل دارند مستأجر باشند و این در شرایطی است که ما تعیین نمی‌کنیم، چون تعیین قیمت بازار مسکن دست دولت نیست و تا زمانی که نوسان و تحولات قیمتی در بازار ارز وجود داشته باشد، شرایط اینگونه خواهد بود.

بازار مسکن هم همانند سایر کالاها از بازار ارز تأثیر می‌گیرد و این خود مردم هستند که باید مانع افزایش و ایجاد حباب قیمتی شوند. زمانی که قیمت یک کالا گران می‌شود، مردم ‌نباید خریداری کنند تا ارزان شود و این تنها راه مقابله با گرانی کالاست.

بهترین راهکار برای ترکیدن حباب‌های قیمتی در بازار مسکن و کاهش قیمت، خریداری نکردن مردم است. محمد اسلامی شهریور ماه ۹۹ هم برای سومین مرتبه در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه همچنان توصیه نخریدن خانه را به مردم دارد یا خیر، گفت: آن زمان بازار مسکن ملتهب بود و هنوز هم ملتهب است و هیچ قیمتی در بازار واقعی نیست. 

* میوه نخرید!
در نمونه‌ای مشابه، خردادماه امسال رئیس سازمان حمایت تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان گفت: میوه‌های موجود در بازار نوبرانه است و توصیه می‌کنیم مردم آنها را نخرند. عباس تابش افزود: هیچ وقت معیاری نبوده تا سازمان حمایت برای قیمت میوه‌های نوبرانه وارد شود. وی اضافه کرد: توصیه هم به خودم و هم به مردم این است که اجازه دهند نوبرانگی محصول بیفتد تا قیمت‌ها متعادل شود، بعد استفاده کنند.

* دلار نخرید!
بازار ارز هم یکی دیگر از بازارهای ملتهب بود که راهکار دولتمردان برای آن هم نخریدن بود! 

برای مثال عبدالناصر همتی دی‌ماه سال گذشته از مردم خواست ارز از بازار آزاد تهیه نکنند و البته پیش‌بینی کرده بود قیمت ارز کاهش خواهد یافت؛ اتفاقی که رخ نداد و قیمت دلار در ماه‌های گذشته به بیش از 30 هزار تومان هم رسید.